Bieĺaruskaja lacinka : z čym jaje jaduć ?

Яшчэ ў ХІХ стагоддзе, калі нармавая беларуская мова толькі з’яўлялася ў асноўным выкарыстоўваўся варыянт для напісання  лацінецай.  Ян Чачот, Паўлюк Багрым, Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч, Францішак Багушэвіч – усе яны выкарстоўвалі лацінку. Канешне нельга не ўспомніць Кастуся Каліноўскага і ягоную «Mużyckuju praudu». Выйшла 6 нумараў гэтай газеты.

Самое лацінскае пісьмо паходзіла з паланізаванага культурнага асяроддзя: шмат людзей не ведалі гісторыі беларускай мовы ці самой мовы,  а таксама было немагчыма набыць ці выкарыстаць кірылаўскі друкарскі шрыфт.

Вядомыя некалькі прыкладаў выключнага ці частковага запісу беларускага тэксту лацінкай і ў пачатку ХХ стагоддзе. Гэта і Цётка (« Skrypka bielaruskaja » і « Chrest na svabodu»), Янка Купала (Huślar). У межваены перыяд на гэтыторыі Заходняй Беларускі Браністаў Тарашкевіч увёў граманычнаыя правілы перш наперва на аснове лацінскай пісменасці. Пасля Другой сусветнай вайны беларуская мова ў лацінскім запісе выкарыстоўвалася беларускаю дыяспарай у не-савецкай Еўропе і ў Амерыцы .У 1962 годзе, Ян Станкевіч прапанаваў  іншы выклад беларускага лацінскага алфавіту, дзе з’явіліся літары “Dz” “Dź “Dž”. На ён выйшла пару выданняў, аднім з самых знакамітых быў “Лемантар”.

З пачатку XXI стагодздзя пачалася новая хваля пашырэння. Самае вялікае  развіццё пайшло з Сеціва. Існуе суполка аматараў беларускай лацініцы, а таксама жартаў і коміксаў на ей: праект Biełaruskija komiksy| Za roskvit bynet`u.

Яскравым прымерам  ужывання лацінкі ў цэнтры Мінска —   ўказальнікі для турыстаў. 

Вось ужо як год схемы руху цягнікоў ў сталінчым метрапалітэне таксама на лацінцы

Яна ёсць у музыцы, напрыклад гурт “Akute” выдаў свой альбом  “Dzievacki I Kosmas».

Нельга не сказаць пра друк на лацінцы: пісьменнік і паэт Уладзімір Арлоў выдаў свой зборнік лірыкі “Śvieciacca vokny dy nikoha za imi”. Дзе побач на кірыліцы друкуецца варыянт, набраныя лацінскімі літарамі.

Так што трэба не толькі ведаць, што ў нас 2 дзяржаўныя мовы, а яшчэ, што існуе варыянт беларускай  мовы лацінскімі літарамі.