Барыс Васільевіч Старальцоў выкладаў на нашым факультэце звыш 35 гадоў. За гэты час прафесар выпусціў некалькі дзясяткаў выбітных даследчыкаў журналістыкі і рэдактаў. Адзін з іх – Аляксандр Канстанцінавіч Казак – былы галоўны рэдактар газеты «Бабруйскае жыццё», з выхадам на пенсію – спецыяльны карэспандэнт газеты «Вечерний Бобруйск». Вучань Стральцова падзяліўсяўспамінамі пра свайго настаўніка.
— Першае знаёмства з Барысам Васільевічам. Можаце распавесці як гэта адбылося?
— Нашы сустрэчы звычайна, адбываліся на занятках у аўдыторыях на Маскоўскай вуліцы. Выкладаў Барыс Васільевіч выключна з практычным ухілам, гэта значыць, са стосам газет, як правіла, раённых. Вывучалі з іх дапамогай, здаецца, стылістыку інфармацыйных жанраў. Ён даваў заданне студэнтам прааналізаваць выкарыстанне тых ці іншых стылістычных сродкаў у публікацыях, прапанаваць свае варыянты. Такая форма работы нам падабалася, бо кожны спачатку газетны, а потым студэнцкі ляп выкладчык з гумарам, вельмі трапна каментаваў. Потым разам даходзілі да ісціны.
— У адным інтэрв’ю Вы сказалі: «Студэнцтва – лепшы час у жыцці». А якім быў журфак пры Стральцове? Што Барыс Васільевіч у Вас выкладаў?
— Вёў Барыс Васільевіч, наколькі памятаю, спецкурс, выкладаў інфармацыйныя і аналітычныя жанры ў друку. Журфак пры ім быў, на мой погляд, па-бацькоўску ўважлівы да студэнтаў і ўдзячна-паважлівы да выкладчыкаў.
— Цяпер кажуць, што на журфаку вучаць ледзь не ўсяму, апроч галоўнага – як пісаць. А як Вы лічыце, чаму галоўнаму Вас навучыў Барыс Васільевіч?
— Спачатку настаўнік навучыў мяне асабіста пісаць рэпартажы. Мы ж тады выконвалі практычныя заданні ў розных газетных жанрах. Дайшла чарга падрыхтаваць нарыс. Я прапанаваў, як здавалася, эпічнае палатно з гучнай назвай «Першае зерне». Пачытаў Барыс Васільевіч «палатно» і сказаў, што гэта толькі подступ да нарыса, бо матэрыял «скрозь рэпартажыць». А каб атрымаўся нарыс, трэба больш разважаць – спачатку над фактамі і з’явамі, а потым на паперы, каб цябе зразумелі чытачы. Гэта і ёсць тое галоўнае, чаму, якмяркую,павіннападпарадкавацца журналістыка.
— Ці былі думкі працягнуць вучобу ў аспірантуры пад апекай Стральцова і стаць у адзін шэраг з нашымі навукоўцамі? Калі так, чаму не іх рэалізавалі?
—Думкі аб навуцы неяк не наведалі тады маладую галаву. Нас больш скіроўвалі на практычную работу ў друку, дзе трэба было «палымяным словам мабілізоўваць масы на выкананне заданняў пяцігодак». З аднакурснікам нават паспрачаліся, калі развітваліся: ён заставаўся ў Мінску і яму няўцям было, чаму я еду ў Бабруйск. Я на поўным сур’ёзе сцвярджаў, што калісьці ўсё адно трэба ж будзе паварочваць раёнкі, мясцовы друк ад суцэльнага «ворыва зябліва» да журналістыкі з нармальным тварам, а галоўнае – душой. Гэтаму, урэшце рэшт, вучыў і Барыс Васільевіч.
— Барыса Васільевіча называюць патрыярхам беларускай журналістыкі. Як вы ацэньваеце яго навуковую дзейнасць? Наколькі яна паўплывала на вас як рэдактара?
— Паўплывалі не толькі яго падручнікі, як мастацкія творы, і публіцыстыка з прозай, як падручнікі жыцця, а і асабістая вернасць мэтра справе, роднай мове, свайму чытачу.
— Як Вы лічыце, чаго не хапае маладым журналістам, якія толькі прыходзяць пасля размеркавання ў рэдакцыю, таго чаму вучыў Вас Барыс Васільевіч?
— Некаторым маладым не хапае веры ў тое, што да іх з’яўлення ў жыцці і прафесіі свет таксама існаваў. Што да іх таксама прадзеды, дзяды, бацькі тое-сёе разумелі, умелі, рабілі. У маім жыцці спецкурс Стральцова атрымаў працяг, бо мне давялося працаваць з некалькімі паплечнікамі, аднадумцамі, сябрамі Барыса Васільевіча.
— Барыс Васілевіч пачынаў працу журналіста ў рэгіянальным выданні «Савецкая Радзіма». Цяпер жа ўсё менш студэнтаў журфаку пачынаюць сваю творчую дзейнасць у раённым друку. Як Вы думаеце, чаму адбываецца такая з’ява і як можна яе выправіць?
— Барыс Васільевіч працаваў у свой час у бабруйскай абласной газеце «Савецкая Радзіма», але яго паклікала ў сталіцу прага да вялікай навукі. І ён сваёй мэты дасягнуў. Зараз жа камерцыялізацыя апанавала ўсё навокал. Галоўны крытэрый сёння – грошы, а дакладней – іх колькасць. У раёнках аплата журналіста непараўнальная са сталічнай. Таму і не едуць журналісты на перыферыю. За якасны інфармацыйны прадукт, на мой погляд, трэба плаціць па аднолькавых стаўках хаця б ганарару – што ў Мінску, што ў Глуску…
Матэрыял падрыхтаваў Аксіновіч Павел.
