Гэта сваё першае публічнае выступленне ў краязнаўчым музеі Мар’інай горкі я наўрад ці забуду… не таму, што яно першае, а таму, што я выйшаў і распавёў людзям пра свайго прадзеда…
Я распавядаў пра яго і разумеў, што з біяграфій такіх вось простых людзей, нашых родных, блізкіх, знаёмых і незнаёмых, і складвалася перамога над фашызмам. Пра гэта нельга забываць, колькі б ні прайшло гадоў …
Калі пачалася Вялікая Айчынная вайна, майму прадзядулю толькі-толькі споўнілася 17 гадоў, таму ў войска ён не быў мабілізаваны.
Жыў ён тады ў вёсцы Кабылічы (цяпер Пцічанскае) Пухавіцкага раёна. Не далёка ад вёскі праходзіла шаша Пухавічы — Узда. Па гэтай дарозе ўжо на трэці дзень вайны суцэльным патокам ішлі ўцекачы і байцы Чырвонай Арміі. Пешшу, на калёсах, машынах, роварах… Ішлі жанчыны, старыя, дзеці… Галодныя, у абарванай вопратцы, многія былі параненыя. Нямецкія самалёты з чорнымі крыжамі на брыючым палёце растрэльвалі з кулямётаў гэтую бяззбройную натоўп…
27 чэрвеня ў вёску Пцічанскае ўварвалася 4 варожыя танкі і 27 матацыклістаў. Праз тыдзень пасля пачатку вайны Пухаўшчына была акупаваная. І ўсе даведаліся, што такое «Новы фашысцкі парадак»: нянавісць і смерць любому, хто адважыўся супраціўляцца …
Адказ пачуцці да акупантам ўмацоўваліся з кожным днём у сэрцы кожнага беларуса. І прадзядуля аднойчы сказаў сваім родным: «не, я не павінен сядзець без справы. Трэба дзейнічаць…»
У вёсцы пачала стварацца Камсамольская група, у якую ўвайшлі браты Канстанцін і Іван Гурыновічы, Мікалай Іванцоў і мой прадзядуля Макар Сіпач. Вярнуліся ў родныя мясціны камуністы Міхаіл Фаміч Гурыновіч (Бацька Канстанціна і Івана), Іван Сідаравіч Гурыновіч, Сямён Дзям’янавіч Журавель. Яны ставілі перад хлопцамі задачы па барацьбе з акупантамі. Адна з іх заключалася ў зборы пакінутых у лесе пасля адступлення Чырвонай арміі зброі і боепрыпасаў, іншая — у дастаўцы ў лес прадуктаў харчавання для байцоў, якія выходзілі з акружэння.
У пачатку ліпеня 1941 года камсамольцы на працягу адной ночы знішчылі ўсе паказальныя знакі на шашы Узда-Пухавічы ад ракі Пціч да вёскі Загай. А ў канцы жніўня 1941 года падпалілі мост праз раку Пціч і два маленькіх моста на канавах ўздоўж гэтай шашы.
За перыяд з ліпеня 1941 года па верасень 1942 года камсамольцы разам са старэйшымі таварышамі правялі значную працу. Неаднаразова знішчалі тэлефонна-тэлеграфную сувязь на лініі Шацк-Мар’іна Горка, Шацк-Рудзенск, спалілі склад лесапіламатэрыялаў у вёсцы Пцічанскае, якія немцы збіраліся адправіць у Германію, знішчылі 10 нямецкіх аўтамашын, спілавалі маяк паміж вёскамі прыстань і Пцічанскае.
У кастрычніку 1941 года камсамольскай групе было даручана аказаць дапамогу партызанскаму атраду Пакроўскага Мікалая Пракопавіча ў пераправе праз раку Пціч. За надзейнасць і спраўнасць лодак адказваў мой прадзядуля. А зімой 1942 года разам з гэтым партызанскім атрадам знішчалі ахоўны пост паліцэйскіх каля ракі Пціч па шашы Мар’іна горка-Шацк.
Восенню 1942 года, пасля таго, як у вёсцы Прыстань гітлераўцамі былі расстраляны і спалены жывымі 261 мірны жыхар гэтай вёскі, сярод якіх былі і нашы сваякі, мой прадзед сышоў у партызанскі атрад імя Кутузава 2-й Мінскай брыгады. Яго падрыўная Група да кастрычніка месяцу 1943 года ўзарвала 5 эшалонаў з жывой сілай і тэхнікай ворага.
З асабістых успамінаў майго прадзеда:
«У гады Вялікай Айчыннай вайны я знаходзіўся ў складзе 2-й Мінскай партызанскай брыгады, удзельнічаў у шэрагу баявых аперацый. Першым выпрабаваннем з’явілася знішчэння моста ў вёсцы Парэчча. Даручана гэта было некалькім партызанам. Прыйшлі мы ў вёску ўвечары. Пачалі рыхтавацца да падпалу. Дапамогу нам ўзяліся аказаць і мясцовыя жыхары.
Такім жа чынам быў спалены мост у вёсцы Лучкі на рацэ Паляпшаць.
У 1943 годзе ў партызанскіх атрадах сталі стварацца камсамольска-маладзёжныя групы па знішчэнню варожых эшалонаў на чыгунцы. Кожная група павінна была самастойна здабыць выбухоўку, зрабіць міну і выйсці з ёю да чыгункі. У гэты час ноччу цягнікі не хадзілі, таму міны трэба было ставіць днём. Першы такі выбух ажыццявілі каля вёскі янаўка Дрычынскага сельскага Савета. Міна выбухнула пад эшалонам, які накіроўваўся на фронт…»
У 1944 годзе прадзед быў прызваны ў шэрагі Савецкай Арміі.
Узнагароджаны ордэнам Вялікай Айчыннай вайны 2 ступені і многімі медалямі.
Усе гэтыя ўзнагароды мы беражліва захоўваем і сёння. Гэта наша сямейная рэліквія, як і тыя ўспаміны, што перадаюцца з пакалення ў пакаленне. Я дакладна ведаю, што памяць аб маім прадзедзе будзе жыць. І кожны яго нашчадак будзе ведаць аб тым, якое гэта страшнае слова «вайна»…
