Запланаваны ці не, паход у тэатр заўсёды быў і застаецца адным з цудоўных спосабаў культурнага адпачынку. Знаўцы з лёгкасцю могуць абраць той ці іншы спектакль, што будзе адпавядаць інтарэсам і настрою к
анкрэтнага вечара. А як жа паступіць таму, хто тэатр наведвае гады ў рады? Аддацца на волю лёсу і набыць квіток “у тэатр, а там разбяромся”? І як увогуле заахвоціць яго выбраць менавіта тэатр, а не рок-канцэрт ці, ці увогуле – паход у піцэрыю?
Натуральна, што лепшым памагатым у справе арыентавання ў тэатральным “акіяне” павінна быць рэклама. Таму і вырашыла паглядзець, што і якім чынам прапануе яна сучаснаму “сярэднестатыстычнаму спажыўцу?” Прагулялася па цэнтральных вуліцах, вывучаючы стэнды і тумбы з рэкламай, наведала аўтобусныя прыпынкі, праехалася ў метро… І зразумела, што такім чынам атрымаць інфармацыю аб тэатральным жыцці горада надзвычай складана: “сціплая” тэатральная рэклама ніяк не змагла б прыцягнуць маю ўвагу, каб не рэдакцыйнае заданне.
“Ідуць туды, дзе ўжо былі…”
Каб знайсці для сябе больш-менш акрэслены арыенцір, вырашыла завітаць у білетную касу. Але як толькі я да яе падышла, адразу ж стала зразумела, што… нічога не зразумела: афішы, бы сварлівыя суседкі, грувасціліся на адносна малой прасторы, бязладна выцясняючы адна адну. Атрымаць якую-кольвек цэласную карціну з іх аказалася надзвычай складана.
Папрасіла дапамогі ў касіра. Як аказалася, Інэса Анатолеўна працуе тут ўжо 5 гадоў і ведае ці не ўсё аб распаўсюджванні квіткоў. На маё пытанне аб тым, як жа пакупнікі арыентуюцца ў гэткай колькасці не самых падрабязных афіш, яна адказала: у большасці выпадкаў яны выбіраюць той тэатр, дзе ўжо былі і дзе спадабалася. Калі ж узнікаюць сумненні, тады яны могуць звярнуцца да прадаўца, у якога зазвычай маюцца спецыяльныя брашуркі з анатацыямі на ўсе спектаклі, прачытаўшы якія, пакупнік можа зарыентавацца больш падрабязней. Вядома, узнікаюць сітуацыі, калі людзі проста просяць параіць ім што-небудзь, але тут, як кажуць, “на густ і колер…” Раптам чалавеку не спадабаецца прапанаваны яму спектакль – вінаватым у выніку застаецца прадавец квіткоў. “Калі ж пастаноўка добрая, — кажа Інэса Анатольеўна – на яе і так раскупяць усе квіткі, без аніякіх афіш і дадатковай рэкламы”.
На маё пытанне аб тым, чаму ж рэкламныя афішы маленькія, непрывабныя і, у дадатак, расклееныя абсалютна бязладна пачула: “Паглядзіце, якая маленькая каса і як мала месца для плакатаў. Мы проста не можам сабе дазволіць вешаць вялікія і падрабязныя афішы. Іх вельмі шмат, але прасторы не хапае. Не на падлозе ж іх размяшчаць”.
Але акурат гэтае пытанне мяне, як пакупніка, хвалюе менш за ўсё. Я прыходжу ў білетныя касы з мэтай набыць квіток, зарыентаваўшыся ў тэатральным працэсе і абраўшы для сябе спектакль па густу, а не для таго, каб патрабаваць ад звыклага прадаўца білетаў разнастайныя брашуры, рады і дадатковыя звесткі – усю гэтую інфармацыю павінна мне даваць афіша! Але ж замест змястоўнай і яркай прапановы перада мной паўстаюць рэпертуарныя “атрады” А4 фармату са спісам спектакляў на месяц, якія многія людзі, асабліва са слабым зрокам, не заўсёды могуць нават прачытаць. Што і казаць, падобная рэклама робіць тэатральнае мастацтва цалкам не канкурэнтназдольным нават на фоне кінематографу, і замест праніклівай, душэўнай п’есы падштурхоўвае сузіраць чарговы прымітыўны амерыканскі фільм, проста таму, што яго афіша аказалася больш зразумелай і паабяцала шмат цікавага…
Інфармацыя пра спектаклі тэатра ёсць…у тэатры
Хто ж наогул арганізоўвае рэкламную кампанію непасрэдна ў тэатры? За адказамі на свае пытанні я скіравалася ў Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатр імя Максіма Горкага, дзе намеснік дырэктара Ірына Мелехава і адміністратар Анастасія Шырай літаральна закідалі мяне афішамі тэатра і сваімі каментарыямі да іх. Працаўнікі тэатра афішамі, якія, дарэчы, ствараюць для іх члены Беларускага саюза дызайнераў, цалкам задаволеныя: пры тых магчымасцях, якія мае тэатр, яго рэклама цалкам прэзентабельная. Акрамя маленькіх афіш, у якіх прпаноўваецца пералік усіх спектакляў на месяц, выпускаюць і вялікія плакаты з прэм’ернымі пастаноўкамі, дзе можна ўбачыць сцэну са спектакля, і атрымаць усю інфармацыю аб яго стваральніках. Іншая справа, што выходзяць такія плакаты ў звязцы з падзеяй – гэта значыць, выключна да прэм’еры. Да таго ж рэклама размяшчаецца ў метро, на аўтобусных прыпынках, у газетах і білетных касах. На выхадзе са станцыі метро “Плошча Незалежнасці” красуецца вялікі шчыт з рэкламай спектакля — лідэра продажаў. Да таго ж, шмат падрабязнасцей можна знайсці на сайце тэатра ў інтэрнэце альбо наведаўшы непасрэдна сам тэатр, дзе на ўваходзе вісяць зменныя шчыты з праілюстраванымі на іх спектаклямі бягучага рэпертуару. Ды і ў касе тэатра таксама можна пазнаёміцца з фотаздымкамі да спектакляў і анатацыямі пастановак.
На словах, канешне, сітуацыя выглядае вельмі добра. Але чаму я – звычайны жыхар горада – не бачу ўсёй гэтай рэкламнай разнастайнасці? І замест таго, каб бегчы ў касу за квітком на той ці іншы спектакль, які мне з дапамогай гэтай рэкламы захацелася паглядзець, я павінна ў гэтай самай касе весці “пошукавую працу”? Ці ж можна пры такой арганізацыі рэкламы спадзявацца, што да тэатра будуць далучацца новыя людзі, якія, магчыма, пакуль што зусім не разбіраюцца ў гэтым мастацтве? Перакананая, што многія з патэнцыяльных прыхільнікаў тэатра пакуль што ляжаць дома на канапе з тэлевізійным пультам у руках – проста таму, што любая грамадская паслуга, у тым ліку і рэклама, перш за ўсё мусіць быць зручнай і даступнай для любога чалавека.
На маё пытанне аб тым, чаму сучасная тэатральная рэклама ўсё ж не адпавядае запытам спажыўцоў, Ірына Мелехава ў якасці галоўнага стрымліваючага фактару назвала недахоп фінанасаў. Акурат гэта прыводзіць да таго, што значна прасцей выпусціць афішу з поўным пералікам спектакляў на месяц, чым ярка прэзентаваць адну, няхай нават прэм’ерную пастаноўку. Ды і размсціць саленькую ўлётку прасцей і танней, чым вялікі плакат…
А калі б…
Што і казаць, рэклама не менш чым само тэатральнае мастацтва, мусіць мець прафесійны падыход. Вялікіх сакрэтаў можна і не вышукваць, бо многія праблемныя моманты можна вырашыць вельмі простымі, нават элементарнымі крокамі. Прыкладам, чаму б не сістэматызаваць расклейку афіш, размяшчаючы асобна тэатр, кіно, рок-канцэрты, каб спажываец мог лягчэй арыентавацца ў коле прапаноў. Альбо паспрабаваць “скааперавацца” і стварыць зводную афішу, дзе можна было б убачыць усю палітру спектакляў на адзін дзень у розных тэатрах горада.
Безумоўна, у параўнанні х афішамі гастрольных антрэпрыз, нашы рэпертуарныя ўлёткі выглядаюць блякла і непрывабна. На першых – яркія, медыйныя твары, якія “заманьваюць” гледача на тую ці іншую пастаноўку, ствараючы дадатковы рэкламны эфект. Айчынныя ж афішы ў большасці сваёй пазбаўленыя якога-кольвек візуальнага складніка. А між тым, і сярод нашых тэатральных акцёраў ёсць нямала медыйных асоб, якія б маглі саслужыць свайму тэатру добрую “рэкламную службу”. Цалкам верагодна, што, убачыўшы на афішах твар, знаёмы па рэкламе вафлевых трубачак альбо мабільнага аператара, звычайны чалавек зацікавіцца і магчымасцю пазнаёміцца з гэтым акцёрам у жывую, на тэатральных падмостках.
Чаму б тэатрам не пааспрабаваць пайсці на эксперымент, і хаця б на месяц актывізаваць рэкламную дзейнасць: размясціць яе на бігбордах у горадзе, зрабіць афішы больш яркімі і прэзентатыўнымі, запісаць галасавыя ролікі і ў грамадскім транспарце з іх дапамогай інфармаваць патэнцыяльных тэатралаў аб будучых прэм’ерах… Упэўненая, што калі сітуацыя і не зменіцца кардынальным чынам, то пэўная катэгорыя спажыўцоў, якія “даўно хацелі, але не ведалі, як гэта зрабіць”, у рэшце прыйдзе да тэатра і…застанецца з ім надоўга.
